Text Resize

-A A +A

Οι γενικές θεματικές ενότητες και οι επί μέρους υποενότητες του Συνεδρίου διαμορφώθηκαν σύμφωνα με το παρακάτω διάγραμμα:

 

Α. Από τον Ευρωπαϊκό Ρομαντισμό στο Λαογραφικό Αρχείο (τέλη 18ου-19ος αι.).

  • Το ευρωπαϊκό ενδιαφέρον  για τον ελληνικό λαϊκό πολιτισμό και ο εισαγόμενος ρομαντισμός.
  • Η Ελληνική Επανάσταση και ο φιλελληνισμός. Οι πρώτες συλλογές δημοτικών τραγουδιών και άλλης λαογραφικής και γλωσσικής ύλης από Ευρωπαίους και Έλληνες.
  • Η σύσταση του πρώτου Ελληνικού Κράτους και η εισαγόμενη ιδεολογία της «ελληνικότητας».
  • Το κρατικό ενδιαφέρον για τα αρχαία μνημεία, το «λαϊκό πολιτισμό» και τη διάσωσή τους. Τα πρόσωπα, οι συνθήκες, οι πρακτικές.
  • Ο Ν. Γ. Πολίτης. Η βιογραφία, η επιστημονική παρουσία, οι επιρροές και οι σχέσεις του με τις επιστήμες του ανθρώπου στην Ελλάδα και διεθνώς στα τέλη του 19ου αιώνα. Το εθνικό ιδεώδες.
  • Ο Ν. Γ. Πολίτης και οι συνεργάτες του. Οι τοπικοί λόγιοι και οι λαογραφικές, μουσικές και γλωσσικές καταγραφές.
  • Ίδρυση από τον Ν. Γ. Πολίτη της Ελληνικής Λαογραφικής Εταιρείας (1908), έκδοση του Περιοδικού «Λαογραφία» (1909), σύσταση της Εθνικής Μουσικής  Συλλογής (1914).
  • Ο Ν. Γ. Πολίτης και η αναβίωση των Ολυμπιακών Αγώνων.

Β. Το Λαογραφικό Αρχείο

  • Ίδρυση του Λαογραφικού Αρχείου από τον Ν. Γ. Πολίτη (1918).
  • Σταδιακή ολοκλήρωση του Ελληνικού Κράτους (προσάρτηση περιοχών, Βαλκανικοί και Α΄ Παγκόσμιος Πόλεμος) και οι προσανατολισμοί της Λαογραφίας.
  • Η περίπτωση της Μακεδονίας και η λαογραφία.
  • Η αισθητική της Ελληνικότητας (αναπαραστάσεις σε κάθε μορφή τέχνης της εποχής, παιδαγωγικές εκδηλώσεις κ.λπ).
  • Ο Μικρασιατικός Πόλεμος, οι Πρόσφυγες. Νέοι όροι, αλλαγές  και συγκρούσεις στο εθνικό, πολιτικό,  ηθικό, κοινωνικό, δημογραφικό, οικονομικό τοπίο.  Η καταγραφή του λαϊκού πολιτισμού των «χαμένων πατρίδων».
  • Η ίδρυση της Ακαδημίας Αθηνών και η ένταξη του Λαογραφικού Αρχείου στους κόλπους της.
  • Οι συνεχιστές του έργου του Ν. Γ. Πολίτη στο Λ.Α. και η  πορεία της επιστημονικής έρευνας.
  • Ο Στίλπων Κυριακίδης, η ίδρυση του Λ.Μ. στο ΑΠΘ,  η λαογραφική έρευνα στη βόρεια Ελλάδα.
  • Το πνεύμα και η δράση άλλων φορέων για την καταγραφή, έρευνα και διάδοση του λαϊκού πολιτισμού και της παραδοσιακής μουσικής.
  • Οι Έλληνες της διασποράς, η λαογραφία, οι μουσικές καταγραφές.
  • Ο Γεώργιος Μέγας, η επιτόπια έρευνα, οι «λαογραφικές αποστολές», τα ερωτηματολόγια, η έκδοση της Επετηρίδας του Λαογραφικού Αρχείου.
  • Η Λαογραφία τη δεκαετία του 1930 και η αισθητική της Ελληνικότητας.
  • Η συμβολή της  τεχνολογίας  για τις μουσικές και άλλες καταγραφές, η ίδρυση του Ε. Ι. Ρ. και η συνεργασία με το Λ. Α..
  • Ο Σπύρος Περιστέρης και οι μουσικοί συνεργάτες του Λ.Α, οι μουσικές λαογραφικές αποστολές.
  • Ο Γεώργιος Σπυριδάκης, οι συνεργάτες του Λ.Α.,  το «Βασιλικό Ίδρυμα Ερευνών», οι εθνογραφικές κινηματογραφήσεις.

Γ. Από το Λαογραφικό Αρχείο στο Κέντρο Ερεύνης της Ελληνικής Λαογραφίας

  • Η δεκαετία του 1960, η μετανάστευση, ο νόστος και η «παράδοση».
  • Το Παν/μιο Ιωαννίνων, ο τομέας Λαογραφίας. Ο Δ. Σ. Λουκάτος, ο Μ. Γ. Μερακλής, η «Κοινωνική Λαογραφία».
  • Η Δικτατορία και η αισθητική της «Ελληνικότητας».
  • Η Μεταπολίτευση, η «επιστροφή στις ρίζες» και η λαογραφία.
  • Η δεκαετία του 1970. Η Αλκη Κυριακίδου-Νέστορος και η Κοινωνική  Ανθρωπολογία στην Ελλάδα.
  • Η ίδρυση του Κέντρου Ερεύνης της Ελληνικής Κοινωνίας της Ακαδημίας Αθηνών
  • Κοινωνική Ανθρωπολογία στην Ελλάδα σήμερα και  Λαογραφία: σύγκρουση ή συμπληρωματικότητα;
  • Η νέα ψηφιακή τεχνολογία: η αρχειοθέτηση, οι εκδόσεις, οι  εθνογραφικές καταγραφές.

Οι δηλώσεις συμμετοχής και η θεματολογία τους εκάλυψαν ορισμένους τομείς της αρχικής θεματολογίας. Έτσι το Κέντρο Λαογραφίας σχεδιάζει να επανέλθει με ένα νέο συνέδριο. Το Πρόγραμμα του συνεδρίου διαμορφώθηκε ως εξής:

Πρόγραμμα του συνεδρίου

Πέμπτη, 4 Δεκεμβρίου 2003
20:00
Εναρκτήρια συνεδρία
Πρόεδρος: Κωνσταντίνος Δρακάτος
Χαιρετισμοί:
Πρόεδρος Ακαδημίας Αθηνών: Γρηγ. Σκαλκέας, Ακαδημαϊκός
Γενικός Γραμμ. Ολυμπιακών Αγώνων: Κων/νος Καρτάλης
Επόπτης του Κ.Ε.Ε.Λ.: Πάνος Λιγομενίδης, Ακαδημαϊκός
Εκπρόσωποι Φορέων
Κήρυξη έναρξης: Υπουργός Παιδείας: Πέτρος Ευθυμίου
20:30 Σύντομη ομιλία από τη Διευθύντρια του Κέντρου Αικατερίνη Πολυμέρου-Καμηλάκη:
Από το «Λαογραφικόν Αρχείον» του Ν. Γ. Πολίτου στο Κέντρον Ερεύνης της Ελληνικής Λαογραφίας.
21:00 Μουσική εκδήλωση με παραδοσιακά τραγούδια
21:30 Δεξίωση με κρητικά εδέσματα από τον Σύλλογο Κισαμιτών Αττικής «Η Κίσαμος»

Παρασκευή, 5 Δεκεμβρίου 2003
9:30
Πρωινή συνεδρία
Προεδρείο: Νικόλαος Κονομής, Ελευθέριος Π. Αλεξάκης
Ανακοινώσεις:
9:30 - 9:45 Βοζίκας Γιώργος, Λαογραφική έρευνα και εκπαίδευση: η αλληλογραφία του Ν. Γ. Πολίτη με τον Ν. Ι. Λάσκαρη.
9:45-10:00 Δαμιανού Δέσποινα, Σπυρίδων Στάθης, η έναρξη της λαογραφικής έρευνας στα Κύθηρα.
10:00-10:15 Καλιαμπού Μαρία, Η πολυσυλλεκτική δραστηριότητα του Ν. Γ. Πολίτη: Δύο άγνωστες συλλογές παραμυθιών.
10:15-10:30 Κακάμπουρα Ρέα, Ο Ν. Γ. Πολίτης και οι εκπαιδευτικοί ως συλλογείς λαογραφικού υλικού.
10:30-10:45 Βαγιακάκος Δικαίος, Ο N. Γ. Πολίτης και η λαογραφία της Μάνης.
10:45-11:00 Μουλλάς Παναγιώτης, Το Αρχείο Ν. Γ. Πολίτη στο Μουσείο Μπενάκη.
11:00-11:15 Μπάδα Κωνσταντίνα, Ο Ν. Γ. Πολίτης και το Λαογραφικό Εθνογραφικό Μουσείο.
Συζήτηση
12:00  Διάλειμμα
12:30 Μεσημβρινή συνεδρία
Προεδρείο: Μιχάλης Μερακλής, Ελένη Ψυχογιού
Ανακοινώσεις:
12:30-12:45 Πολυμέρου-Καμηλάκη Αικατερίνη, Αναδιφώντας την «Ύλη Πολίτου». Η ιδιότυπη συλλογή λαογραφικού υλικού και η σχέση του με τον εκπαιδευτικό κόσμο.
12:45-13:00 Καραπιδάκη Λουΐζα, Οι συλλογές του Κέντρου Λαογραφίας.
13:00-13:15 Καραμανές Ευάγγελος, Προσεγγίσεις του υλικού βίου κατά την περίοδο του Μεσοπολέμου: το Λαογραφικό Αρχείο.
13:15-13:30 Οικονόμου Ανδρομάχη, Ο Ν. Γ. Πολίτης και η σπουδή του υλικού παραδοσιακού πολιτισμού.
Συζήτηση
14:00 Δεξίωση
17:00 Απογευματινή συνεδρία
Προεδρείο: Στέφανος Ήμελλος, Μιράντα Τερζοπούλου
Ανακοινώσεις:
17:00-17:15 Ayensa Eusebi, Ν. Γ. Πολίτης και Antoni Rubió i Lluch: ιστορία μιας φιλίας.
17:15-17:30 Topalov Cyril, Ο Ν. Γ. Πολίτης και ο Ivan D. Sismavov.  Δύο ερευνητές, ένα θέμα: το μοτίβο του Νεκρού Αδελφού.
17:30-17:45 Χρυσανθοπούλου Βασιλική, Ο Ν. Γ. Πολίτης και οι Βρετανοί αλληλογράφοι του: επιστημονικές και φιλελληνικές ανταλλαγές.
17:45-18:00 Κριαράς Εμμανουήλ, Γράμματα Ψυχάρη στον Ν. Γ. Πολίτη, δημοσιευμένα και αδημοσίευτα.  Περιεχόμενα, χαρακτήρας και σημασία τους.
18:00-18:15 Σέργης Εμμανουήλ, Οι απόψεις του Ν. Γ. Πολίτου για τις παραστάσεις αρχαίων ελληνικών δραμάτων.
Συζήτηση
18:45   Διάλειμμα
19:15 Εσπερινή συνεδρία
Προεδρείο: Cyril Topalov, Παναγιώτης Καμηλάκης
Ανακοινώσεις:
19:15-19:30 Λυδάκη Αννα, Ονειρομαντεία. Η ιστορική-συγκριτική ανάλυση στο έργο του Ν. Γ. Πολίτη και ένα παράδειγμα.
19:30-19:45 Μερακλής Μιχάλης, Προς τις πηγές: Ν. Γ. Πολίτης, «Περί του εθνικού έπους των νεωτέρων Ελλήνων».
19:45-20:00 Saunier Guy και Moser-Karagiannis Emmanuelle, Για την επιστημονική αξία του έργου του Ν. Γ. Πολίτη στον τομέα των δημοτικών τραγουδιών.
20:00-20:15 Παπαχριστοφόρου Μαριλένα, Ο Ν. Γ. Πολίτης και ο λαϊκός αφηγηματικός λόγος.
20:15-20:30 Χατζητάκη-Καψωμένου Χρυσούλα, Οι μυθολογικές αναζητήσεις του Ν. Γ. Πολίτη και η σύγχρονη έρευνα.
20:30-20:45 Μαυρόγιαννης Διονύσης, Ο παροιμιακός λόγος και το έργο του Ν. Γ. Πολίτου.
Συζήτηση
21:10 Προβολή ταινίας:
«Καλόγερος. Ένα ευετηρικό δρώμενο της Θράκης» Από το Κινηματογραφικό Αρχείο του Κ.Ε.Ε.Λ. (κινηματογράφηση-επεξεργασία Γ. Ν. Αικατερινίδη, διάρκεια 18΄).
21:30 Δεξίωση: Προσφορά του Μουσείου του Αρτου της Αμφίκλειας Φθιώτιδας

Σάββατο, 6 Δεκεμβρίου 2003
9:30
 Πρωινή συνεδρία
Προεδρείο: Παναγιώτης Βοκοτόπουλος, Τέτη Χατζηνικολάου
Ανακοινώσεις:
9:30 - 9:45 Αλεξιάδης Μηνάς, Οι «Γνωμοδοτήσεις» του Ν. Γ. Πολίτη περί μετονομασίας συνοικισμών και κοινοτήτων.
9:45-10:00 Γιακουμάκη Ελευθερία, Η συμβολή του Ν. Γ. Πολίτη στη μελέτη των νεοελληνικών διαλέκτων και ιδιωμάτων.
10:00-10:15 Φασουλάκης Στέριος, Μία ασυμπλήρωτη βιβλιοθηκονομική προσπάθεια του Ν. Γ. Πολίτη.
10:15-10:30 Ψυχογιού Ελένη, Οι συλλογές λαογραφικού υλικού. Παράλληλα κείμενα.
10:30-10:45 Οικονομόπουλος Χρίστος και Οικονομοπούλου Αλεξάνδρα, Τα «Ωκυτόκια», μια περισπούδαστη μελέτη του Ν. Γ. Πολίτη και η ιατρική ερμηνεία τους.
Συζήτηση
11:15 Διάλειμμα
12:00 Μεσημβρινή συνεδρία
Προεδρείο: Διονύσης Μαυρόγιαννης, Μαρία Ανδρουλάκη
Ανακοινώσεις:
12:00-12:15 Καμηλάκης Παναγιώτης, Ο Ν. Γ. Πολίτης και οι Ολυμπιακοί Αγώνες του 1896.
12:15-12:30 Καραμπερόπουλος Δημήτριος, Ν. Γ. Πολίτου: «Η πατρίς του Ρήγα».
12:30-12:45 Κατσαρής Δημήτριος, Ο «άθεος» Νικόλαος Πολίτης.
12:45-13:00 Υφαντής Παναγιώτης, Η χριστιανική πίστη στην επιστημονική σκέψη και στα ιδεολογικά οράματα του Ν. Γ. Πολίτη.
13:00-13:15 Φριλίγκος Ιωάννης, Ο Ν. Γ. Πολίτης και η πορεία της νεοελληνικής τέχνης του ΙΘ΄ αιώνα.
13:15-13:30 Νημάς Θεόδωρος, Η «Εκλογή από τα τραγούδια του ελληνικού λαού» του Ν. Γ. Πολίτου και τα σχολικά εγχειρίδια.
Συζήτηση
14:00 Δεξίωση  από την Ακαδημία Αθηνών
17:00 Απογευματινή συνεδρία
Προεδρείο: Παναγιώτης Μουλλάς, Μαριλένα Παπαχριστοφόρου
Ανακοινώσεις:
17:00-17:15 Αλεξάκης Ελευθέριος, Η συγκριτική εθνολογική μέθοδος στη Λαογραφία ή ο Νικόλαος Πολίτης μεταξύ εθνισμού και ανθρωπισμού.
17:15-17:30 Ήμελλος Στέφανος, Ο θεωρητικός Ν. Γ. Πολίτης.
17:30-17:45 Νιτσιάκος Βασίλης, Η κριτική του Στίλπωνος Κυριακίδη στον Ν. Γ. Πολίτη υπό το φως των σύγχρονων θεωρητικών εξελίξεων.
17:45-18:00 Ντάτση Ευαγγελή, Ο Ν. Γ. Πολίτης και η Θεωρία της Εξέλιξης.
18:00-18:15 Σκουτέρη-Διδασκάλου Ελεωνόρα, Η πίστη του ονόματος στο έργο. Η λαογραφία του Ν. Γ. Πολίτη ως δεδομένο και ως ζητούμενο.
18.15-18.30  Αυδίκος Ευάγγελος, Ν. Γ. Πολίτης: Το ταξίδι ενός «τρελοβάπορου» στη σκέψη των επιγόνων του.
Συζήτηση
19:00  Διάλειμμα
19:30 Εσπερινή συνεδρία
Προεδρείο: 'Aγγελος Δεληβοριάς, Ευστάθιος Μακρής
Ανακοινώσεις:
19:30-19:45 Ανδρουλάκη Μαρία, Το Κέντρο Λαογραφίας και η Εθνική Μουσική Συλλογή. Παλαιοί και σύγχρονοι προσανατολισμοί της Μουσικής Έρευνας.
19:45-20.00 Πολυχρονιάδου Ελίζα, Η Συλλογή Μουσικών Οργάνων του Κέντρου Λαογραφίας.
20.00-20:15 Allen Nick, Hesiod’s Theogony in the light of the Mahâbhârata and Indo-European comparativism.
Συζήτηση
20:30 Μουσική εκδήλωση: «Το ομαδικό τραγούδι των Ελλήνων»
21:30 Δεξίωση

Κυριακή 7 Δεκεμβρίου 2003
10:30
 Πρωινή συνεδρία
Προεδρείο: Guy Saunier, Ευάγγελος Καραμανές
Ανακοινώσεις:
10:30-10:45 Χατζηνικολάου Τέτη, Η προστασία της νεότερης πολιτιστικής κληρονομιάς στις αρχές του 20ού αιώνα: η ίδρυση του Μουσείου Ελληνικών Χειροτεχνημάτων – τα πρώτα βήματα (1918-1923).
10:45-11:00 Κάτε Συνοδινού, Το Μουσείο Μπενάκη και η λαογραφική συλλογή του
11:00-11:15 'Aντζακα Ευαγγελία, Το Λύκειο των Ελληνίδων.
11:15-11:30 Αγγελοπούλου 'Aννα, Ο Κατάλογος ελληνικών παραμυθιών και η επεξεργασία του.  Ν. Γ. Πολίτης – Γ. Μέγας και η συνέχεια.
Συζήτηση
12:00 Διάλειμμα
12:30 Μεσημβρινή συνεδρία
Προεδρείο: Κωνσταντίνος Δρακάτος, Αικατερίνη Πολυμέρου-Καμηλάκη
Ανακοινώσεις:
12:30-12:45 Μελίδου-Κεφαλά Γλυκερία, Το Λαογραφικό Εθνολογικό Μουσείο Μακεδονίας.
12:45-13:00 Παπαντωνίου Ιωάννα, Το Πελοποννησιακό Λαογραφικό Ίδρυμα.
13:00-13:15 Μηλίγκου-Μαρκαντώνη Μαρία, Η λαογραφική συλλογή του Σπουδαστηρίου Λαογραφίας του Πανεπιστημίου Αθηνών.
13:15-13:30 Βαφειαδάκη Αγγελική, Το Λαογραφικό Ιστορικό Μουσείο Λάρισας.
Συζήτηση
13:45 Συμπεράσματα-κλείσιμο
14:30 Επίσκεψη των συνέδρων στο Κέντρο Λαογραφίας (Ηπίτου 3, Πλάκα) και ξενάγηση στους χώρους του.  Θα ακολουθήσει δεξίωση στο χώρο του Κέντρου Λαογραφίας.