Text Resize

-A A +A

Το Μουσείο των Ακριτών της Ευρώπης δημιουργήθηκε στο πλαίσιο του ευρωπαϊκού Προγράμματος ΑCRINET από το Κέντρο Λαογραφίας της Ακαδημίας Αθηνών στην Παλαιόχωρα του νομού Χανίων Κρήτης. Εγκαινιάστηκε στις 9 Ιουλίου 2006, παρουσία του ακαδημαϊκού κ. Ν. Κονομή, της κ. Ελένης Αρβελέρ, πρύτανη του Πανεπιστημίου της Ευρώπης και της διευθύντριας του Κέντρου Λαογραφίας Αικατερίνης Πολυμέρου-Καμηλάκη.

To 2018 το Μουσείο μεταφέρθηκε σε νέο χώρο, στο κέντρο της Παλαιόχωρας. Τα εγκαίνια της νέας στέγης του έγιναν στις 28 Σεπτεμβρίου 2018. Την επιστημονική επιμέλεια της επανέκθεσης και του εμπλουτισμού του εκθεσιακού υλικού είχε το Κέντρο Λαογραφίας της Ακαδημίας Αθηνών. Λειτουργεί με την ευθύνη του Δήμου Καντάνου - Σελίνου και την υποστήριξη του Συλλόγου των Φίλων του Μουσείου. Παρέχει συστηματικές ξεναγήσεις, εκπαιδευτικά προγράμματα για μαθητές και οργανώνει επιστημονικές εκδηλώσεις και περιοδικές εκθέσεις.
    
     Το Μουσείο των Ακριτών της Ευρώπης, όπως φαίνεται και από τον τίτλο του, είναι ένα ευρωπαϊκό, ή ακριβέστερα, διευρωπαϊκό Μουσείο, καθώς για τη δημιουργία του συνεργάστηκαν στο πλαίσιο του ευρωπαϊκού προγράμματος ACRINET επιστημονικοί και άλλοι φορείς από την Ελλάδα (κυρίως το Κέντρο Λαογραφίας της Ακαδημίας Αθηνών, η Διεύθυνση Λαϊκού Πολιτισμού του Υπουργείου Πολιτισμού), τη Γαλλία (το Πανεπιστήμιο της Ευρώπης και το Πανεπιστήμιο Ι της Σορβόννης – Πάνθεον, Παρίσι), την Ισπανία (το Ανώτατο Συμβούλιο Επιστημονικών Ερευνών της Ισπανίας, Μαδρίτη, το Ινστιτούτο Φιλολογίας – Τμήμα Βυζαντινών και Νεοελληνικών Σπουδών, Βαρκελώνη), την Ιταλία (το Ελληνικό Ινστιτούτο Βυζαντινών και Μεταβυζαντινών Σπουδών, Βενετία) και την Βουλγαρία (Πανεπιστήμιο «Aγιος Κλήμης της Αχρίδας» - Τμήμα Σλαβικής Φιλολογίας, Εθνολογίας και Βυζαντινής Λογοτεχνίας, Σόφια). Η δημιουργία του Μουσείου ήταν ο τελικός στόχος και καρπός του προγράμματος ACRINET, το οποίο περιελάμβανε συνέδρια, ημερίδες, εκθέσεις κ.λπ. στην Ελλάδα, σε διάφορες πόλεις, και στις χώρες που συμμετείχαν στο πρόγραμμα.

     Επιστημονικός συντονιστής του ACRINET ήταν το Κέντρον Ερεύνης της Ελληνικής Λαογραφίας με την ευθύνη της τότε διευθύντριας του Αικατερίνης Πολυμέρου-Καμηλάκη, η οποία είχε και την επιστημονική διεύθυνση των εκθέσεων που έγιναν, την μουσειολογική επιμέλεια είχε η Λουίζα Καραπιδάκη, την επιστημονική διεύθυνση του ACRINET είχε η Πρύτανης Ελένη Αρβελέρ, αρχικός εμπνευστής του όλου εγχειρήματος, την ευθύνη διαχείρισης του προγράμματος είχε το Κέντρο Αναπτυξιακών Μελετών PRISMA.
     
     Στις 9 Ιουλίου 2006 το νέο Μουσείο ξεκίνησε τα πρώτα του βήματα, μετά από εργώδη προσπάθεια τόσο από το Κέντρον Λαογραφίας όσο και από τον τότε Δήμο Πελεκάνου, με την ελπίδα να αποτελέσει ένα σημαντικό κέντρο παιδείας, πολιτισμού και ψυχαγωγίας, όχι μόνο για την Παλαιόχωρα και το Σέλινο αλλά ευρύτερα για την Κρήτη.  Η περιοχή Σελίνου υστερεί πολύ σε πολιτιστικές υποδομές, τη στιγμή μάλιστα που αναπτύσσεται, ιδίως η περιοχή της Παλαιόχωρας, τουριστικά.  Έτσι το Μουσείο των Ακριτών της Ευρώπης με την κατάλληλη φροντίδα από τον φορέα, που έχει και την κύρια ευθύνη λειτουργίας του, τον Δήμο Καντάνου - Σελίνου αλλά και τον Σύλλογο Φίλων του Μουσείου αποτελεί σημαντική εστία πολιτισμού για την τοπική κοινωνία και ένα πολύ αξιόλογο πόλο έλξης για τους χιλιάδες ξένους τουριστικούς επισκέπτες της Παλαιόχωρας και του νομού Χανίων.
    
     Σε μεγάλο βαθμό η λειτουργία και η ζωντανή παρουσία του Μουσείου στην πολιτισμική και κοινωνική ζωή της περιοχής έχει εξαρτηθεί από το ενδιαφέρον και τη φροντίδα της τοπικής κοινωνίας προς αυτό, φροντίδα που δεν εκδηλώνεται και δεν εξαντλείται μόνο στο ενδιαφέρον των αρμόδιων, ή και άλλων τοπικών φορέων, αλλά και από την αποδοχή και τη μέριμνα του κάθε πολίτη χωριστά.  Το ίδιο το Μουσείο, όπως ορίζεται άλλωστε και στον διεθνή κανονισμό, των Μουσείων από την UNESCO, αποτελεί – και πρέπει να αποτελεί -, ζωντανό πολιτιστικό οργανισμό, ανοικτό στην κοινωνία και με ενδιαφέρον για την παιδεία και ψυχαγωγία των κατοίκων του τόπου.
    
     Η διεπιστημονική μελέτη της ακριτικής παράδοσης των ευρωπαϊκών λαών, του συμβολισμού του φαινομένου του «ακρίτη», της «άκρης», του «ορίου», της «ταυτότητας», της «ετερότητας» και της «διαφορετικότητας» (εννοιών τόσο επίκαιρων σήμερα κοινωνικά και επιστημονικά) τόσο παλαιότερα όσο και στη σύγχρονη πολυπολιτισμική Ευρώπη ξεκίνησε στα πλαίσια του προγράμματος ACRINET.  Τόσο το πρόγραμμα όσο και το τελικό του αποτέλεσμα, «Το Μουσείο Ακριτών της Ευρώπης», είχαν, ως στόχο να παρουσιάσουν στο ευρωπαϊκό κοινό και να αναδείξουν τις ανεκτίμητες αξίες της ειρηνικής συνύπαρξης στο έντονα (ιδίως σήμερα) πολυπολιτισμικό περιβάλλον που ζούμε όλοι οι Ευρωπαίοι και την επικαιρότητα των αναφορών των ακριτικών τραγουδιών και κειμένων.